Hoe kunnen jouw ogen je helpen bij het beoordelen van je MS?

Vaak wordt er gezegd dat ‘de ogen het venster naar de ziel zijn’, een uitdrukking toegeschreven aan vele grote historische figuren, van Cicero tot William Shakespeare. Wat geen van deze twee grootheden zich realiseerde is dat de ogen ook een behoorlijk nuttig venster kunnen zijn voor je gezondheid, vooral als het gaat om Multiple Sclerose (MS).¹

MS is een chronische aandoening die het centrale zenuwstelsel (CZS) aantast, het is met name van invloed op hoe de hersenen en het ruggenmerg werken. Bij MS vernietigt een ontsteking de beschermende omhulling (myeline genoemd) rond de zenuwen in het CZS en daarmee stopt de werking van de zenuwen. Als gevolg hiervan raakt deze huls beschadigd, waardoor de hersenen niet meer goed met de rest van het lichaam kan communiceren.²

Een van de zenuwen die vaak door MS wordt aangetast, is de oogzenuw, deze stuurt visuele informatie van de achterkant van het oog (het netvlies) naar de hersenen. Voor 15 tot 20% van de mensen met MS is dit het geval en wordt de oogzenuw als eerste aangetast.³

Oogzenuwontsteking: een vroege indicator van MS

Ontsteking van de oogzenuw is een aandoening die bekend staat als optische neuritis. Dit kan een vroegtijdig symptoom van MS zijn, waarvoor vaak medische hulp ingeschakeld moet worden. Deze ontsteking kan leiden tot veranderingen in het gezichtsvermogen. Hoewel de symptomen van persoon tot persoon verschillen ervaren sommige mensen wazig zicht en anderen kunnen tijdelijk hun gezichtsvermogen helemaal verliezen. En dan heb je mensen die een blinde vlek in het midden van hun gezichtsvermogen krijgen. Kleuren kunnen ook donkerder of vervaagd lijken. Daarnaast kunnen er ‘knipperende’ lichten verschijnen en het kan pijnlijk zijn om de ogen te bewegen.⁴

Hoewel dit allemaal erg eng klinkt, kunnen deze symptomen binnen enkele weken vanzelf weer verdwijnen. Echter als je symptomen bijzonder ernstig zijn, kan een kuur met steroïden helpen, hetzij in tabletvorm of via een infuus om het herstel te versnellen. Uiteraard is het daarbij belangrijk om ook een oogarts te bezoeken.

Een oogarts zal jouw symptomen met je doornemen en daarna je ogen onderzoeken. De oogzenuw is vrij duidelijk te zien met een oftalmoscoop en zwelling (door ontsteking) is hierdoor bijna altijd zichtbaar. Als er optische neuritis wordt gediagnosticeerd, kan de oogarts je doorverwijzen naar een neuroloog. Deze wil dan graag weten wanneer de symptomen zijn begonnen en of je eerder neurologische symptomen hebt gehad.

De neuroloog kan tests uitvoeren om te bepalen hoe goed de oogzenuw werkt. Daarnaast kan er een MRI-scan van je hersenen gemaakt worden om te zoeken naar andere tekenen van ontstekingen of zenuwbeschadigingen. De helft van alle mensen met MS heeft in de loop van 15 jaar last van oogzenuwontstekingen. Hoe vroeger de diagnose MS gesteld kan worden des te sneller en beter er maatregelen getroffen kunnen worden om potentiele schade aan de hersenen door MS te verminderen.⁵

Na de diagnose: Kunnen we MS-progressie middels de ogen meten?

Als er al MS bij je is vastgesteld kunnen veranderingen in je ogen nuttige aanwijzingen geven over hoe de MS zich vordert. Een studie van de ‘Johns Hopkins University School of Medicine’ gebruikte een scantechniek die bekend staat als optische coherentietomografie om veranderingen in het netvlies van mensen met MS te meten. De onderzoekers ontdekten dat mensen met veel MS schubs en vormen van progressie vertoonden, een veel snellere verdunning van het netvlies lieten zien dan mensen met MS met geen of weinig schubs. Dit suggereert dat de scantechniek een nuttig hulpmiddel kan zijn voor neurologen als het gaat om het evalueren van hoe effectief een bepaalde behandeling is en om de voortgang van MS te volgen.⁶

Of je nu wel of niet gezichtsveranderingen ervaart, het is belangrijk om goed voor je ogen te zorgen en ze dus regelmatig te laten controleren. Als je symptomen opmerkt, neem dan onmiddellijk contact op met je oogarts of neuroloog. Hoe eerder veranderingen worden gedetecteerd, hoe eerder je met een behandeling kan beginnen.⁷